Myers-Briggs Type Indicator (MBTI)

Jij zoekt natuurlijk werk dat goed past bij je voorkeuren en stijl van werken. Maar hoe goed ken je jezelf eigenlijk? En hoe goed weten andere mensen wat jou beweegt en hoe jouw ideale werkomgeving eruit ziet? De Myers-Briggs Type Indicator (MBTI) is een veel gebruikt instrument om meer inzicht in je persoonlijke voorkeuren te krijgen. De uitkomst is een uitspraak over je persoonlijkheidstype uitgedrukt in een afkorting van vier letters. Zowel leidinggevenden als werknemers gebruiken de uitkomsten ervan om in een organisatie optimaal tot hun recht te komen.

• Teamvorming en -ontwikkeling: Door een beter begrip van elkaars voorkeuren kunnen jij en je teamleden elkaar beter aanvullen en ondersteunen. Managers kunnen beter situationeel leidinggeven. Bij de samenstelling van teams moet rekening worden gehouden met de persoonlijkheden. Teams moeten niet te eenzijdig zijn samengesteld. Het is bijvoorbeeld niet productief om teveel denkers en te weinig doeners te hebben in een team dat dingen gedaan moet krijgen.

• Organisatieverandering: Misschien kan de taakverdeling in een organisatie anders, zodat mensen beter tot hun recht komen. Wie energie moet steken in taken die niet bij hem passen, presteert minder en raakt veel sneller vermoeid en gedemotiveerd.

• Conflicthantering: Als werknemers en/of leidinggevenden van elkaar weten welk persoonlijkheidstype ze hebben, wordt er veel duidelijk over de oorzaak van onderlinge wrijvingen. En dan kun je deze proberen weg te nemen.

De MBTI is een vragenlijst met tientallen vragen, zoals:
“Als iemand je belt met een vraag, wat doe je dan?”
a)    Ik geef de persoon ter plekke een antwoord
b)    Ik vraag de persoon of ik over tien minuten terug kan bellen, zodat ik rustig de tijd heb om over het antwoord na te denken.

Vier kenmerken

Er zijn geen goede of foute antwoorden op de vragen in het interview: het gaat om je voorkeur. Aan de hand van de vragenlijst wordt bepaald wat de vier kenmerken van je persoonlijkheidstype zijn (de letters zijn de beginletters van de Engelse benamingen – de N staat voor iNtuition).

• E/I: Extraversie of introversie: Ben je vooral gericht op de buitenwereld of op je eigen gedachtenwereld? Mensen met een voorkeur voor Extraversie vinden het leuk om in teams te werken en ontwikkelen ideeën in overleg met anderen. Mensen met een voorkeur voor Introversie houden van een rustige werkruimte en ontwikkelen ideeën als ze alleen zijn.

• S/N: Observatie (Sensing) of intuïtie (iNtuition): Heb je vooral interesse in de feiten (realist) of ben je vooral geboeid door wat mogelijk is (vernieuwer)? Een kenmerk van realisten dat van belang is voor een werksituatie is dat zij het liefst stapsgewijs werken aan taken waarvoor ze de werkwijze al kennen. Intuïtieve mensen vinden het juist uitdagend om nieuwe, complexe projecten aan te pakken en werken in vlagen van energie.

• T/F: Denken (Thinking) of voelen (Feeling): Maak je beslissingen op basis van logisch, objectief redeneren of op basis van persoonlijke emoties en idealen? Mensen met een voorkeur voor Thinking zijn vastberaden en zijn gericht op de taak in plaats van op de groep. Mensen met een voorkeur voor Feeling zijn vooral gebaat bij eensgezindheid in de groep. Ze nemen besluiten op basis van persoonlijke of andermans emoties. Mensen met een F-voorkeur kunnen ook prima logisch hun besluit beredeneren, maar zullen dat pas doen nadat hun waarden en emoties gesproken hebben. Wil je iemand overtuigen, houd dan rekening met hun voorkeuren!

• J/P: Oordelen (Judging) of waarneming (Perceiving): Leef je het liefst gestructureerd en georganiseerd of juist spontaan en flexibel? Mensen met een voorkeur voor Judging, werken het liefst volgens een planning, beslissen snel en concentreren zich op wat er gedaan moet worden. Ze willen graag elk taakje zo snel mogelijk afronden. Mensen met een voorkeur voor Perceiving houden van verandering, staan open voor nieuwe ervaringen en voelen zich beperkt door te veel structuur. Soms hebben ze moeite met afronden omdat ze steeds nieuwe en nuttige info vinden.

Ieder die volgens MBTI de sessie gaat volgen, heeft bij elk kenmerk een voorkeur en krijgt de bijbehorende letter in zijn ‘persoonlijke code’. Door de vier kenmerken te combineren, zijn er in totaal zestien persoonlijkheidstypen mogelijk.

Om een voorbeeld te geven van hoe de losse kenmerken samen een persoonlijkheidstype vormen, volgt hier een vereenvoudigd schema met twee kenmerken: extraversie/introversie (E of I) en waarneming/intuïtie (S of N).

• IS: bedachtzame realist

• IN: bedachtzame vernieuwer
• ES: actiegerichte realist
• EN: actiegerichte vernieuwer

Peter werkt op een administratieve afdeling. Van hem wordt verwacht dat hij zijn taken volgens een vaste routine uitvoert. Peter is echter het liefst bezig met manieren om het werk beter te organiseren. Volgens hem zijn bepaalde procedures verouderd en zitten sommige mensen niet op de goede positie binnen de afdeling. Hij kaart dit vaak aan bij zijn collega’s en leidinggevenden. Hoewel hij zijn voorstellen goed onder woorden kan brengen, vindt hij toch meestal geen gehoor. ‘Laten we het gewoon zo houden’, is de reactie die hij vaak hoort. Uit Peters resultaten van de MBTI blijkt dat hij extravert en intuïtief is (EN). Hij is dus een actiegerichte vernieuwer. Dit in tegenstelling tot veel van zijn collega’s, die vooral bedachtzame realisten zijn (IS) en dus minder houden van verandering. Misschien zou Peter beter tot zijn recht komen op een plek waar er meer ruimte is voor nieuwe ideeën en waar hij mensen kan begeleiden bij het uitvoeren daarvan.

Teamrollen

De MBTI-persoonlijkheden kunnen ook een naam krijgen. Die past bij de rol die ze in een team vervullen. Deze namen zijn ontleend aan de Management TeamRollen Indicator (MTR-I). Deze onderscheidt acht verschillende teamrollen – van coach tot wetenschapper.

Bekijk eens het voorbeeld van Peter (zie kader): Zijn persoonlijke ‘MBTI-code’ is ENFJ. Daarmee is hij een extraverte (E), intuïtieve (N) persoon die beslist op basis van emotie (F) en het liefst gestructureerd en snel werkt (J). Zoals we al zagen, is hij vanwege zijn E en N de actiegerichte vernieuwer. Omdat hij ook een voeler is en een 'oordelaar', zou hij bij uitstek passen in de teamrol van coach (zie tabel). Hij is namelijk graag bezig met mensen en haalt het beste bij ze naar boven. Hij is ook georganiseerd, waardoor hij niet afdwaalt en dus (bijvoorbeeld) de voortgang van een bijeenkomst kan bewaken.

Een ander voorbeeld: Saskia, een collega van Peter, is een administratief-juridisch medewerker. Haar hoofdtaak is het opstellen van waterdichte overeenkomsten. Ze heeft het profiel ISTP. Daarmee is zij een introverte (I) observator (S) die logisch denkt (T) en zich snel aanpast aan nieuwe informatie (P). Saskia is de bedachtzame realist. Omdat ze ook een denker en een observator is, past ze bij uitstek in de teamrol van de wetenschapper. Ze is nieuwsgierig, rustig en zelfstandig. Ze is goed in het oplossen van complexe organisatorische problemen. Ze functioneert prima in haar baan.